2 czerwca w Biuletynie Informacji Publicznej pojawił się projekt nowelizacji ustawy „Prawo energetyczne” oraz ustawy „o odnawialnych źródłach energii”. Nowelizacja ta ma dostosować krajowy porządek prawny do wymagań stawianych przez Unię Europejską, a proponowane zmiany adresowane są do prosumentów korzystających z mikroinstalacji. Nowelizacja ustaw wreszcie (?) zmienia model opustowy na sprzedażowy.
Zamiast upustów w odkupie energii średnia cena z poprzedniego kwartału
Ministerstwo Klimatu i Środowiska pod kierownictwem Michała Kurtyki po raz kolejny proponuje ustawodawcy zmiany dotyczące polskiego prawa energetycznego. Tym razem zmiany dotyczą kwestii wprowadzania do sieci nadwyżek energii elektrycznej. Funkcjonujący do tej pory od 2016 roku system opustów ma być zastąpiony przez model umożliwiający prosumentom sprzedaż energii elektrycznej do sieci po średnich cenach z rynku hurtowego.
Obecny model zakłada możliwość otrzymywania opustu na kolejnych rachunkach za każdą kilowatogodzinę nieskonsumowanej energii elektrycznej wprowadzonej do sieci. Model ten oparty jest o formę bezgotówkowego rozliczenia z operatorem na podstawie różnicy energii wprowadzonej do sieci względem energii pobranej z sieci. Opust uzyskany w ten sposób mógł wynosić 80% lub 70% – w zależności od wielkości instalacji (80% dla instalacji mniejszych niż 10 kW). Mocno upraszczając zagadnienie: za każdą kilowatogodzinę energii wprowadzonej do sieci powyżej energii pobranej, prosument mógł w kolejnym okresie rozliczeniowym nie płacić za 0,7 lub 0,8 kilowatogodziny energii pobranej. Model rozliczeń odmienny od formy bezgotówkowej mogli do tej pory wybrać jedynie prosumenci prowadzący działalność gospodarczą, wtedy cena odsprzedaży nadwyżek energii elektrycznej równa była przeciętnej cenie energii elektrycznej na rynku hurtowym w ostatnim kwartale. Teraz ma się to zmienić, choć resort środowiska nie daje nowym prosumentom wyboru.
Wraz z nowelizacją wskazanych ustaw model rozliczeń zostanie gruntownie zmieniony – energia elektryczna wprowadzona do sieci oraz z sieci pobrana będą rozliczane oddzielnie, co umożliwić ma zapowiadane od dawna wprowadzenie systemu inteligentnych liczników. Prosumenci korzystający z instalacji oddanych do użytku po 2021 roku mają otrzymać jedynie możliwość sprzedaży nadwyżek energii do odbiorcy zobowiązanego, który odkupi nadwyżki po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale, choć poszczególne podmioty rynkowe będą miały możliwość zaoferowania wyższej ceny odkupu. Zmiana ta może mieć pozytywny wpływ na stabilność polskiego systemu elektroenergetycznego – zdaniem ministerstwa prosumenci są bardzo ważnym ogniwem w polskim systemie energetycznym, a ich rola powinna być coraz bardziej aktywna. Co ciekawe, przychód z tego tytułu ma być wyłączony z definicji przychodu wskazanej w ustawie „o podatku dochodowym od osób fizycznych”. A co z instalacjami oddanymi wcześniej? Te przez 15 lat mają zagwarantowane prawo do obecnego systemu rozliczeń, jednak projekt nowelizacji ustaw umożliwia im zmianę obecnego sposobu rozliczeń na model sprzedażowy.
Obecnie status projektu zatrzymał się na fazie opiniowania, więc również w tym przypadku do wprowadzenia nowelizacji do polskiego systemu prawnego jest jeszcze bardzo długa, mozolna i czasochłonna droga prowadząca przez liczne komitety i komisje – a to będzie dopiero pierwsza część drogi legislacyjnej, na której projekt może się całkowicie zmienić. Planowanym terminem przyjęcia projektu przez Radę Ministrów jest trzeci kwartał bieżącego roku, wiele więc wskazuje na to, iż ustawodawca może nie zdążyć z wprowadzeniem nowelizacji do systemu prawnego RP przed 2022 rokiem. Pełną listę rozwiązań ujętych w projekcie można śledzić na stronie.
Z innych zmian, które proponuje projekt, warto podkreślić wprowadzanie nieznanej dotąd w Polsce instytucji agregatora, który ma być uczestnikiem rynku odpowiadającym za skup nadwyżek energii elektrycznej oraz dystrybuowanie jej w taki sposób, aby zapewnić stabilność polskiego systemu elektroenergetycznego. Zakładamy, iż propozycja ta ma dopełnić ostatnich zmian prawnych dotyczących magazynów energii, umożliwiając utworzenie w Polsce przyjaznego środowiska dla funkcjonowania podmiotów instytucjonalnych trudniących się magazynowaniem energii – to bez wątpienia krok w dobrą stronę, który pozwoli pchnąć polski rynek magazynów energii na wyższy poziom, choć powoli zaczyna to być krok wręcz nieodzowny.
Zobacz także: Transformacja energetyczna świata wywinduje ceny surowców. Jakie metale i minerały są wykorzystywane w budowie turbiny wiatrowej i panelu słonecznego
Mikroinstalacje w Polsce
W marcu ukazał się raport Urzędu Regulacji Energetyki (URE) dotyczący mikroinstalacji – według niego w Polsce jest ich już 459 168, a całkowita moc wytwarzana przez nie przekracza obecnie 3 GW. Naturalnie mikroinstalacje niewykorzystujące promieni słonecznych stanowią zaniedbywalną mniejszość ogółu. Jak niezwykle dynamiczny jest to rynek, wskazuje sam URE – dynamika przyrostu liczby mikroinstalacji użytkowanych przez prosumentów w okresie 2018/2019 wyniosła około 191%, natomiast w okresie 2019/2020 – około 202%. Dynamika wzrostu ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumentów do sieci poszczególnych OSD w okresie 2018/2019 wyniosła około 148%, natomiast w okresie 2019/2020 – około 239%.
Rynek ten rozwija się niezwykle dynamicznie, w 2020 roku prosumenci wprowadzili do systemu elektroenergetycznego ponad 1 100 000 MWh energii elektrycznej – nominalny przyrost względem 2019 roku to ponad 775 000 MWh. Głównymi odbiorcami energii były PGE i Tauron – do ich OSD wprowadzono niemal 2/3 całości. Wszelkie proponowane przez ustawodawcę zmiany prawne z pewnością dotkną setek tysięcy, jeśli w długim terminie nie milionów, gospodarstw domowych. Warto wskazać, iż na podstawie raportu łatwo policzyć, iż przeciętna moc mikroinstalacji w Polsce wynosi niecałe 6,6 kW.
Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci OSD przez prosumentów oraz wszystkich wytwórców energii elektrycznej w mikroinstalacjach w latach 2018-2020 w MWh:
Źródło: Opracowanie URE
